21 Shkurti shënon Ditën Ndërkombëtare të Gjuhës Amtare të Kombeve të Bashkuara, ditë që feston diversitetin kulturor dhe poliglotizmin. Por, në cilat vende, njerëzit priren për të folur më shumë se një gjuhë?
Në përgjithësi, europianët janë mjaft të mirë me gjuhët e huaja. Rreth 65% e popullsisë së kontinentit, mund të flasë të paktën një gjuhë tjetër përveç gjuhës së tyre amtare, në krahasim me 20% të të rriturve në SHBA.
Ka ndryshime të konsiderueshme midis rajoneve. Vendet nordike shkëlqejnë në dygjuhësi, ndërsa Europa Jugore e ka pak më të vështirë. Nuk është çudi që vendet ku anglishtja është gjuhë amtare, nuk duket se janë të interesuara për të mësuar një gjuhë të huaj, me 50% të irlandezëve që flasin një gjuhë tjetër. Rezultati më i keq në Europë është ai i Britanisë së Madhe, 34 për qind.
Në renditjen e bërë nga Euronews, Shqipëria renditet në vendin e katërt, me 40% të të rriturve që flasin më shumë se një gjuhë, referuar të dhënave nga Eurostat për vitin 2016.
Përqindja e të rriturve që flasin më shumë se një gjuhë
Si bëhen njerëzit dygjuhësh ose shumëgjuhësh?
Të jesh i rrjedhshëm në disa gjuhë, është një aftësi shumë e vlerësuar në botën profesionale.
Është gjithashtu një mënyrë e mirë për të mësuar rreth kulturave të ndryshme, si dhe për të qenë në gjendje të komunikoni me njerëz nga e gjithë bota.
Ka dy mënyra kryesore se si njerëzit bëhen dygjuhësh: ose duke lindur në një familje ku fliten dy gjuhë, ose duke mësuar një gjuhë të dytë në shkollë, apo më vonë në jetë, për shembull kur udhëtojnë.
Specialistët bien dakord se, sa më herët të mësohet një gjuhë e dytë, aq më e lehtë është ta zotërosh atë. Ekzistojnë dy teknika kryesore të rekomanduara nga ekspertët e zhvillimit të gjuhës për prindërit: E para është të mësohet gjuha e pakicës në shtëpi. Për shembull, dy prindër gjermanë që rritin fëmijët e tyre në Suedi do të flasin vetëm gjermanisht në shtëpi dhe do t’i lënë fëmijët e tyre të flasin rrjedhshëm suedishten jashtë shtëpisë.
Teknika tjetër e zakonshme quhet “një person-një gjuhë”. Le të marrim një nënë polake dhe një baba sllovak duke rritur një fëmijë së bashku në Hungari. Nëna do t’i flasë fëmijës vetëm polonisht, dhe babai vetëm sllovakisht. Zakonisht, në situata të tilla, prindërit do të kenë një gjuhë tjetër për t’iu drejtuar njëri-tjetrit, ose gjuhën e vendit ku jetojnë, anglisht ose një nga gjuhët e partnerëve.
Ju mund të keni dëgjuar aksiomën “fëmijët dygjuhësh kanë një vonesë në të folur”.
Epo, është pjesërisht e vërtetë. Fëmijët që mësojnë dy ose më shumë gjuhë që nga lindja, fitojnë të njëjtën sasi të fjalorit të përgjithshëm si bashkëmoshatarët e tyre njëgjuhësh në të njëjtën moshë, por numri i fjalëve që ata dinë, ndahet në dy gjuhë. Kur flasin vetëm një gjuhë, mund të duket se u mungon ajo që konsiderohet një fjalor normal për moshën e tyre. Kjo pabarazi zbehet me shpejtësi, ndërsa fëmija rritet./ Monitor
