Akullnajat po shkrihen me një shpejtësi spektakolare dhe asgjë nuk mund ta ndalojë atë, dhe nivelet globale të detit po rriten më shumë se dy herë më shpejt se në dekadën e parë të matjeve nga 1993 deri në 2002, sipas paralajmërimit të Kombeve të Bashkuara.
Përpara Ditës së Tokës më 22 prill, Organizata Botërore Meteorologjike (WMO) publikoi raportin e saj vjetor mbi gjendjen e klimës në botë, ndryshimet që kanë ndodhur në nivel planetar për shkak të niveleve rekord të gazeve serrë në atmosferë.
Raporti thekson se temperatura mesatare e planetit në vitin 2022 ishte më e lartë për 1.15 gradë në krahasim me periudhën para-industriale (1850-1900) dhe se tetë vitet e fundit ishin më të ngrohtat që nga fillimi i matjeve, pavarësisht nga ftohja e shkaktuar nga Fenomeni klimatik La Nina tre vjet radhazi, transmeton AFP.
Bota mund të thyejë një rekord të ri të temperaturës mesatare në 2023 ose 2024 për shkak të ndryshimeve klimatike dhe ngrohjes së pritshme për shkak të rikthimit të El Nino, kanë paralajmëruar klimatologët.
Sipas WMO, “akulli i detit në Antarktidë ka arritur nivelin më të ulët të regjistruar ndonjëherë dhe shkrirja e disa akullnajave evropiane fjalë për fjalë ka thyer rekorde”.
“Ne kemi humbur tashmë kur bëhet fjalë për akullnajat, sepse përqendrimi i CO2 është tashmë shumë i lartë dhe ekziston rreziku që nivelet e detit të vazhdojnë të rriten për mijëra vitet e ardhshme”, i tha AFP Sekretari i Përgjithshëm i WMO, Petteri Taalas. “Shkrirja e akullnajave nuk mund të ndalet nëse nuk gjendet ndonjë mënyrë për të hequr CO2 nga atmosfera”.
Akullnajat referente janë shkrirë shumë më tepër se mesatarja në dhjetë vitet e fundit. Që nga viti 1970, ato janë shkrirë me gati 30 metra.
Alpet thyen rekorde për shkrirjen e akullnajave për shkak të një kombinimi të reshjeve të lehta të borës, ardhjes së pluhurit Saharian në mars 2022 dhe valëve të të nxehtit nga maji deri në fillim të shtatorit.
Situata me akullnajat zvicerane është veçanërisht dramatike.
Ata humbën gjashtë për qind të vëllimit të tyre midis 2021 dhe 2022, dhe madje një të tretën nga viti 2001 në 2022.
Për herë të parë, asnjë borë nuk i mbijetoi verës, madje edhe në vendet më të larta të matjes, dhe nuk kishte akumulim të akullit të freskët.
Niveli i detit dhe ngrohtësia e oqeanit gjithashtu kanë arritur nivele rekord.
Nivelet globale të deteve po rriten më shumë se dy herë më shpejt se në dekadën e parë të matjeve nga viti 1993 deri në 2002, dhe vitin e kaluar u vendos një rekord i ri.
Ato u rritën mesatarisht 4.62 milimetra në vit nga viti 2013 deri në vitin 2022. Rritja totale që nga fillimi i viteve 1990 është më shumë se 10 centimetra, sipas raportit, transmeton Reuters.
Thatësira, përmbytjet dhe valët e të nxehtit prekin pjesë të mëdha të botës dhe kostot shoqëruese vazhdojnë të rriten. Valët e të nxehtit morën 15,000 jetë njerëzore në Evropë vitin e kaluar.
“Emetimet e gazeve serrë nuk ndalojnë së rrituri, klima vazhdon të ndryshojë dhe popullsia e të gjithë botës është e prekur rëndë nga moti ekstrem dhe fenomenet klimatike”, paralajmëroi Taalas.
Ai theksoi se “kjo tendencë negative e kushteve meteorologjike dhe të gjithë këtyre parametrave mund të vazhdojë deri në vitet 2060, pavarësisht suksesit tonë në zbutjen e ndryshimeve klimatike”.
“Ne kemi emetuar tashmë aq shumë CO2 në atmosferë sa do të duhen disa dekada për të ndaluar këtë tendencë negative. “Ne kemi humbur tashmë kur bëhet fjalë për shkrirjen e akullnajave dhe rritjen e nivelit të detit, kështu që ky është një lajm i keq”, tha ai.
Por pavarësisht gjithçkaje ka shpresë.
Para së gjithash, sepse energjitë e gjelbra po bëhen më të lira se lëndët djegëse fosile, tha Taalas, duke vënë në dukje se planeti nuk po shkon më drejt një ngrohjeje prej tre deri në pesë gradë, siç ishte parashikuar në vitin 2014, por drejt një ngrohjeje prej 2.5 deri në tre gradë.
“Në rastin më të mirë, ne mund të arrijmë ende 1.5 gradë ngrohje, që do të ishte më e mira për njerëzimin, biosferën dhe ekonominë botërore”, tha Taalas, duke vënë në dukje se 32 vende kanë reduktuar emetimet e gazeve serrë pa reflektuar në rritjen e ekonomive të tyre. “Shtetet kanë filluar, ashtu si edhe sektori privat”.
Nga ana tjetër, ai shprehu keqardhjen që vetëm gjysma e 193 vendeve anëtare të OKB-së kanë sisteme të paralajmërimit të hershëm.
