Ndërsa tensionet midis Kinës dhe Shteteve të Bashkuara rriten mbi Tajvanin, tani me takimin e Presidentit Tajvanez Tsai Ing-wen me kryetarin e Dhomës së Përfaqësuesve të SHBA Kevin McCarthy në Kaliforni më 5 prill, ka frikë në rritje për potencialin për konflikt.
Frika të tilla janë rritur nga pushtimi i plotë i Ukrainës nga Rusia, pavarësisht kundërshtimit amerikan, një luftë që Pekini po e shikon nga afër për qëllimet e veta.
Ashtu si Rusia në Ukrainë, Kina e sheh SHBA-në si forcën kryesore që e pengon atë të marrë atë që dëshiron, shkruan Eugene Chausovsky në Foreign Policy (FP).
Studime të shumta janë kryer mbi mësimet që Pekini mund të nxjerrë nga lufta në Ukrainë dhe të zbatojë për ndërhyrjen e tij të mundshme ushtarake në Tajvan.
Por në vend që të fokusohet vetëm në dimensionin ushtarak të luftës së Rusisë në Ukrainë, ekziston një element më delikat dhe ndoshta më i rëndësishëm i strategjisë së Moskës në këtë konflikt që Kina mund ta përshtatë në përpjekjet e saj për të aneksuar Tajvanin.
Ky element ka të bëjë me përdorimin e qeverisjes selektive ekonomike dhe diplomatike për të kundërshtuar çdo rezistencë të udhëhequr nga SHBA dhe Pekini nuk po humb kohë duke zbatuar mësime të tilla nga lufta në Ukrainë për të ndërtuar një avantazh ndaj Tajvanit.
Një element tjetër i strategjisë amerikane
Pushtimi rus i Ukrainës demonstroi dy aspekte veçanërisht të rëndësishme të strategjisë amerikane.
E para është mbështetja amerikane për Ukrainën, kryesisht në formën e ndihmës ushtarake përmes dërgesave të armëve dhe ndihmës logjistike, si dhe në një kuptim më të gjerë politik dhe ekonomik.
Një mbështetje e tillë ka qenë e qëndrueshme gjatë gjithë konfliktit të stërzgjatur, me SHBA-në dhe aleatët e NATO-s që ruajtën, madje rritën, forma të ndryshme të ndihmës për Ukrainën gjatë vitit të kaluar.
Kjo shërbeu për të ngadalësuar dhe madje mbrapsht disa nga fitimet territoriale të Rusisë dhe i tregoi Moskës se solidariteti i Perëndimit me Ukrainën nuk prishet lehtë, shkruan FP.
Presidenti kinez Xi Jinping duhet të marrë parasysh potencialin e mbështetjes ushtarake të SHBA-së për Tajvanin për të ndihmuar rezistencën tajvaneze në rast se Pekini përpiqet të pushtojë ishullin ushtarakisht.
Por qeveria kineze duhet gjithashtu të marrë në konsideratë mbështetjen e mundshme ushtarake, ekonomike dhe diplomatike për Tajvanin nga vende të tjera, aleatët e SHBA-së, përfshirë aleatët rajonalë si Japonia dhe Australia.
Një konflikt i zgjatur do të ishte një makth për Kinën, kryesisht sepse marrja e ishujve është më shumë një operacion gjithçka ose asgjë sesa një pushtim tokësor.
Këtë lidhje e bënë vetë zyrtarët tajvanezë. Ministri i Mbrojtjes i Tajvanit, Chiu Kuo-cheng tha se “lufta midis Rusisë dhe Ukrainës ka sjellë mësime të rëndësishme” për kinezët, të cilët “me siguri do të kërkojnë shpejtësinë”.
Por elementi i dytë i strategjisë amerikane, përpjekja për të izoluar Rusinë nga sistemi ndërkombëtar, veçanërisht ekonomikisht, doli të ishte shumë më i ndërlikuar dhe më pak i suksesshëm.
Megjithëse SHBA dhe Bashkimi Evropian vendosën sanksione ndaj Rusisë dhe zëvendësuan energjinë ruse me importe nga vende të tjera, shumica e vendeve joperëndimore nuk e ndoqën shembullin.
Vende të tilla si Kina, India, vendet e Gjirit, madje edhe Turqia anëtare e NATO-s, kanë forcuar lidhjet ekonomike dhe veçanërisht energjetike me Rusinë që nga fillimi i konfliktit në shkurt të vitit të kaluar.
Kjo i lejoi Kremlinit të parandalonte kolapsin ekonomik apo edhe politik dhe të ruante përpjekjet e luftës në Ukrainë, duke shmangur llojin e izolimit global dhe refuzimit të Rusisë që SHBA dhe aleatët e saj donin të arrinin, shkruan FP.
Rusia është më pak e izoluar nga sa do të dëshironte Perëndimi
Kthimi ekonomik i Rusisë nuk erdhi papritur. Moska filloi një zgjerim të përbashkët të lidhjeve ekonomike dhe diplomatike me Lindjen pothuajse një dekadë më parë, kur sulmoi për herë të parë Ukrainën në fillim të vitit 2014.
Ky ishte fillimi i vërtetë i konfliktit në Ukrainë, në të cilin Rusia iu përgjigj përmbysjes së qeverisë në Kiev në revolucionin Euromaidan duke aneksuar gadishullin e Krimesë dhe duke mbështetur një rebelim separatist në Ukrainën lindore.
Pas këtyre ngjarjeve dhe përplasjes diplomatike pasuese midis Moskës dhe Perëndimit, Rusia rriti shkëmbimet ekonomike me Kinën, duke zgjeruar lidhjet energjetike dhe duke nisur një tubacion të madh të quajtur Fuqia e Siberisë për të dërguar gazin natyror në lindje.
Rusia ndërhyri ushtarakisht në luftën civile siriane në anën e regjimit të Bashar al-Assad, i cili e vendosi Moskën në shumë tryeza diplomatike në Lindjen e Mesme. Rusia ka zgjeruar lidhjet e sigurisë me shtetet anembanë Afrikës dhe Amerikës Latine, duke ndërtuar në mënyrë oportuniste lidhje me qeveritë jashtë paradigmës pro-perëndimore.
Si rezultat i këtyre përpjekjeve diplomatike, ekonomike dhe të sigurisë, Rusia tani është shumë më pak e izoluar sesa do të dëshironin SHBA-ja apo Perëndimi, pavarësisht nga një pushtim në shkallë të plotë të Ukrainës.
Megjithëse Moska ka pak mbështetës të drejtpërdrejtë të përpjekjeve të saj të luftës në Ukrainë jashtë vendeve si Bjellorusia dhe Irani, shumica e vendeve jashtë Perëndimit nuk janë të gatshme të sakrifikojnë lidhjet ekonomike ose të sigurisë me Rusinë, pavarësisht thirrjeve të tilla nga SHBA, pavarësisht nga pozicioni i tyre për vetë konfliktin në Ukrainë.
Rrjedhimisht, Moska ka më shumë hapësirë për manovrim në frontin ukrainas, pavarësisht dështimeve ushtarake dhe presionit të vazhdueshëm nga SHBA dhe aleatët e saj.
Marrëdhëniet ekonomike dhe diplomatike me vende të përzgjedhura
Është kjo pjesë e strategjisë së Rusisë për Ukrainën që mund të jetë veçanërisht e rëndësishme për Pekinin.
Duke pasur parasysh kufizimet dhe goditjen në rast të një pushtimi të drejtpërdrejtë ushtarak të Tajvanit, Kina në vend të kësaj mund të kërkojë të arrijë qëllimet e saj në Tajvan në mënyra më delikate, qoftë përmes presionit të drejtpërdrejtë ekonomik, ndalimeve detare ose manipulimit të zinxhirit të furnizimit të Tajvanit nëpërmjet inspektimeve të ngarkesave dhe devijimeve të portit.
Dhe ndërsa një pushtim i drejtpërdrejtë ushtarak i Tajvanit mund të ketë një kosto të madhe për Pekinin, lufta e Rusisë në Ukrainë ka treguar se kjo nuk e bën domosdoshmërisht një veprim të tillë jashtë kufijve.
Në çdo skenar të tillë, rasti i Rusisë i ka treguar Kinës se është e dobishme të ketë një plejadë shtetesh që të paktën do të ishin neutrale në rast të ndonjë ndërhyrjeje në Tajvan.
Dhe në këtë segment, Kina ka hedhur tashmë themelet për një shtrirje globale ekonomike dhe diplomatike, e mbuluar nga politika e saj “Dil jashtë”, e nisur në fund të shekullit të kaluar, dhe nisma “Belt and Road”, e nisur në 2013.
Përpjekje të tilla nga Kina padyshim kishin motive të shumta dhe ekonomike të lidhura me çështjen e Tajvanit, por Pekini tani e pa nga konflikti në Ukrainë se ato mund të kishin përfitimin shtesë të mbajtjes së shumë vendeve mënjanë në rast të ndonjë ndërhyrjeje në Tajvan.
Edhe në mesin e vendeve perëndimore, Pekini është ndoshta i lumtur për pasojat e vizitës së presidentit francez Emmanuel Macron në Pekin.
Në këtë kontekst, është domethënëse që Kina forcoi lidhjet ekonomike dhe diplomatike me vende të zgjedhura joperëndimore vitin e kaluar.
Merrni, për shembull, ndërmjetësimin e fundit të Kinës për një marrëveshje diplomatike midis Arabisë Saudite dhe Iranit, e arritur më 10 mars, e cila u parapri nga një angazhim diplomatik prej muajsh të Pekinit me Riadin dhe Teheranin, që përfshinte marrëveshje ekonomike me të dy vendet.
Kina gjithashtu ka zgjeruar më tej lidhjet energjetike me Rusinë vitin e kaluar dhe Xi Jingping mbajti një takim të profilit të lartë me Vladimir Putin muajin e kaluar për të reklamuar lidhje të tilla, shkruan FP.
Pekini po merr një faqe nga libri i lojërave të Rusisë
Ndoshta nuk është rastësi që vende të tilla janë furnizuesit kryesorë të energjisë për Tajvanin, me Arabinë Saudite që shërben si eksportuesi më i madh i naftës në ishull dhe Rusia si furnizuesi kryesor i qymyrit dhe gazit natyror.
Një masë që Kina mund të marrë është të përdorë marrëdhëniet me këta furnizues të energjisë për të ushtruar presion mbi Tajvanin, i cili varet nga importet për 98 përqind të furnizimit të saj me energji (dhe prodhimin e lidhur me gjysmëpërçuesit).
Në secilin rast, Pekini mund të jetë në gjendje të llogarisë në neutralitetin e Moskës dhe Riadit në rast të një ndërhyrjeje në Tajvan, ose ndoshta edhe bashkëpunimin e tyre në përpjekjet për të devijuar dërgesat e energjisë në Tajvan përmes porteve kineze si një mjet për të kufizuar më tej hapësirën e Taipeit për manovrim.
Pavarësisht nëse Kina vendos apo jo të ndjekë një opsion ushtarak për Tajvanin, Pekini po “merr një faqe nga libri rus” për të kultivuar lidhje ekonomike dhe diplomatike jashtë SHBA-së dhe aleatëve për t’u përgatitur më mirë për çdo skenar.
Planifikimi nuk do të thotë se një pushtim, apo edhe një tentativë shtrëngimi, është i pashmangshëm, pasi ka shumë faktorë që mund ta pengojnë Pekinin të tërheqë këmbëzën.
Por përpjekjet diplomatike të Kinës mund të ofrojnë ende sugjerime për rrjedhën e çdo lëvizjeje të ardhshme kundër fqinjëve të saj, përfundon Foreign Policy.
