Astronomët paralajmërojnë se ndotja nga drita, e cila krijohet nga numri në rritje i satelitëve që rrotullohen rreth Tokës, përfaqëson një “kërcënim global të paprecedentë për natyrën”.
Numri i satelitëve në orbitën e ulët të Tokës është më shumë se dyfishuar që nga viti 2019, kur kompania amerikane SpaceX nisi “megakonstelacionin” e parë të përbërë nga mijëra satelitë, raporton AFP.
Një armadë e tërë konstelacionesh të reja të internetit është planifikuar të lëshohet së shpejti, që do të thotë edhe më shumë satelitë në një zonë tashmë të mbingarkuar më pak se 2000 kilometra mbi Tokë.
Çdo satelit i ri rrit rrezikun e goditjes së një objekti tjetër që rrotullohet rreth Tokës, duke krijuar kështu edhe më shumë mbeturina.
Kjo mund të krijojë një reaksion zinxhir ku përplasjet në kaskadë krijojnë copa gjithnjë e më të vogla mbeturinash, duke rritur më tej renë e “plehrave hapësinore” që reflektojnë dritën përsëri në Tokë.
Në një seri punimesh, të botuara në revistën Nature Astronomy, astronomët paralajmërojnë se kjo lloj ndotjeje në rritje nga drita kërcënon të ardhmen e profesionit të tyre.
Në njërën prej tyre, ata raportojnë se kanë matur për herë të parë se sa një qiell i ndritshëm i natës do të ndikonte financiarisht dhe shkencërisht në punën e një observatori të madh.
Modelet kanë treguar se për Observatorin Astronomik Vera Rubin, një teleskop i madh aktualisht në ndërtim në Kili, pjesa më e errët e qiellit të natës do të bëhet 7.5 për qind më e ndritshme në dekadën e ardhshme.
Një nga autorët e studimit, John Barentine i Dark Sky Consulting, një kompani me bazë në shtetin amerikan të Arizonës, i tha AFP se kjo do të zvogëlonte numrin e yjeve që observatori mund të shohë me rreth 7.5 për qind.
Sipas tij, kjo mund të zgjasë kërkimet e observatorit për gati një vit, që do të kushtonte të paktën 21.8 milionë dollarë.
Ai gjithashtu shtoi se ekziston një çmim tjetër i një qielli më të ndritshëm që është i pamundur të llogaritet, domethënë ngjarjet qiellore që njerëzimi nuk do të mund t’i vëzhgojë kurrë.
Ai paralajmëroi se rritja e ndotjes nga drita mund të jetë edhe më e keqe se sa mendohej më parë.
Një studim tjetër përdori modelim të gjerë për të treguar se matjet aktuale të ndotjes nga drita nënvlerësojnë ndjeshëm fenomenin.
Një qiell nate gjithnjë e më i ndritshëm nuk do të ndikojë vetëm në punën e astronomëve profesionistë dhe observatorëve të mëdhenj, kanë paralajmëruar studiuesit.
Aparna Venkatesan, një astronom nga Universiteti i San Franciskos, thotë se ky fenomen kërcënon edhe “marrëdhënien tonë të lashtë me qiellin e natës”.
“Hapësira është trashëgimia jonë e përbashkët dhe paraardhësi ynë, ai që na lidh nëpërmjet shkencës, tregimit, artit, historive të origjinës dhe traditave kulturore. Tani është në rrezik,” i tha Venkatesan revistës Nature.