Akullnajat e botës po zvogëlohen dhe zhduken më shpejt nga sa mendonin shkencëtarët, me dy të tretat e tyre që parashikohet të shkrihen nga ekzistenca deri në fund të shekullit në tendencat aktuale të ndryshimeve klimatike, sipas një studimi të ri.
Por nëse bota mund të kufizojë ngrohjen e ardhshme në vetëm disa të dhjetat e një shkalle më shumë dhe të përmbushë qëllimet ndërkombëtare – teknikisht të mundshme, që sipas shumë shkencëtarëve nuk ka gjasa – atëherë pak më pak se gjysma e akullnajave të globit do të zhduken, tha i njëjti studim.
Kryesisht akullnajat e vogla por të njohura po marshojnë drejt zhdukjes, thanë autorët e studimit.
Në një skenar gjithashtu të pamundur të rastit më të keq të disa shkallëve të ngrohjes, 83% e akullnajave të botës ka të ngjarë të zhduken deri në vitin 2100, thanë autorët e studimit.
Studimi në revistën Science të së enjtes ekzaminoi të gjitha 215,000 akullnajat me bazë tokësore të globit – pa llogaritur ato në shtresat e akullit në Grenlandë dhe Antarktidë – në një mënyrë më gjithëpërfshirëse sesa studimet e kaluara.
Më pas shkencëtarët përdorën simulime kompjuterike për të llogaritur, duke përdorur nivele të ndryshme të ngrohjes, sa akullnaja do të zhdukeshin, sa triliona ton akull do të shkriheshin dhe sa do të kontribuonte në ngritjen e nivelit të detit.
Bota tani është në rrugën e duhur për një rritje të temperaturës prej 2.7 gradë Celsius (4.9 gradë Fahrenheit) që nga koha para-industriale, që deri në vitin 2100 do të thotë humbje e 32% të masës së akullnajave në botë, ose 48.5 trilion tonë metrikë akull si dhe 68% e akullnajave po zhduken.
Kjo do të rriste rritjen e nivelit të detit me 4.5 inç (115 milimetra) përveç se detet tashmë bëhen më të mëdha nga shkrirja e shtresave të akullit dhe uji i ngrohtë, tha autori kryesor i studimit, David Rounce.
Humbja e parashikuar e akullit deri në vitin 2100 varion nga 38.7 trilion tonë metrikë në 64.4 trilion tonë, në varësi të asaj se sa ngrohet globi dhe sa qymyr, naftë dhe gaz digjet, sipas studimit.
Studimi llogarit se i gjithë ai shkrirje e akullit do të shtojë diku nga 3.5 inç (90 milimetra) në rastin më të mirë në 6.5 inç (166 milimetra) në rastin më të keq në nivelin e detit në botë, 4% deri në 14% më shumë se parashikimet e mëparshme.
Rritja e nivelit të detit prej 4.5 inç nga akullnajat do të nënkuptonte se më shumë se 10 milionë njerëz në mbarë botën – dhe më shumë se 100,000 njerëz në Shtetet e Bashkuara – do të jetonin nën vijën e valës së lartë, të cilët përndryshe do të ishin mbi të, tha studiuesi Ben Strauss, CEO i Climate Central.
Rritja e nivelit të detit të shekullit të njëzetë nga ndryshimet klimatike i shtoi rreth 4 inç rritjes nga superstuhia Sandy e vitit 2012 që kushtoi rreth 8 miliardë dollarë dëm vetëm në vetvete, tha ai.
Shkencëtarët thonë se rritja e ardhshme e nivelit të detit do të nxitet më shumë nga shkrirja e shtresave të akullit sesa nga akullnajat.
Por humbja e akullnajave është më shumë se rritja e deteve.
Do të thotë tkurrje e furnizimeve me ujë për një pjesë të madhe të popullsisë së botës, më shumë rrezik nga ngjarjet e përmbytjeve nga shkrirja e akullnajave dhe për humbjen e pikave historike të mbuluara me akull nga Alaska në Alpe deri në afërsi të kampit bazë të malit Everest, thanë disa shkencëtarë për Associated Press.
