Një dimër i ngrohtë dhe oferta në tregun e gazit të lëngshëm ndihmuan vendet e BE-së të dilnin nga kurthi i varësisë, të cilën Rusia e kishte përgatitur prej dekadash dhe që punonte me vende të tilla si Armenia dhe Bjellorusia.
Përkundër faktit se importi i gazit rus ra me më shumë se gjysmë në një vit – nga 140 miliardë metra kub në 60 miliardë metra kub në vitin 2022 (me një konsum total prej rreth 400 miliardë metra kub), BE-ja ishte në gjendje jo vetëm që të grumbullojë gaz të mjaftueshëm në depo, por edhe të organizojë konsumatorët e tij në mënyrë që ata të reduktojnë sa më shumë konsumin e tyre.
Gjermania deklaroi se ndaloi blerjen e qymyrit, naftës dhe gazit rus. Italiani Edison njoftoi se ndaloi blerjen e gazit nga Rusia më 31 dhjetor. Edhe Britania e Madhe refuzoi gazin e lëngshëm rus.
Në fund të fundit, Gazprom pranoi se eksportet e gazit ranë pothuajse përgjysmë vitin e kaluar – nga 185.1 miliardë metra kub në 2021 në 100.9 miliardë metra kub në 2022.
Vendimi i marrë nga BE-ja në pranverë për të reduktuar konsumin e gazit rus po zbatohet në mënyrë të vazhdueshme – që është një shembull i qartë i faktit se, pavarësisht gjithë diversitetit të përbërjes së tij, Bashkimi Evropian është në gjendje të veprojë së bashku dhe të arrijë qëllimet komplekse.
Viti 2023 mund të mbetet i vështirë për konsumatorët evropianë.
Çmimet e larta të gazit mund të vazhdojnë për një kohë të gjatë, pavarësisht rënies së çmimeve të gazit në tregje në dhjetor 2022 – janar 2023.
Shpjegimi është i thjeshtë: zbatimi i strategjisë së mëtejshme të braktisjes së gazit rus, do të jetë ende e vështirë për vendet e BE-së të gjejnë një alternativë në tregjet ndërkombëtare dhe kjo do të kërkojë jo vetëm fonde shtesë për gjetjen e partnerëve ndërkombëtarë, por edhe vendime komplekse brenda BE-së.
Sipas vlerësimit të Agjencisë Ndërkombëtare të Energjisë, nëse BE-ja braktis plotësisht gazin nga Rusia në vitin 2023, duke marrë parasysh disa kushte, nevoja për 57 miliardë metra kub do të mbetet “e pambuluar”, nga të cilat mund të gjenden 30 miliardë metra kub dhe 27 miliardë metra kub do të kërkojnë përpjekje shtesë nga të gjithë konsumatorët e BE-së – përmirësimi i mëtejshëm i efikasitetit të energjisë, përdorimi i burimeve të rinovueshme të energjisë, elektrifikimi i nxehtësisë.
Me shumë gjasa, as Rusia nuk do të vëzhgojë në heshtje forcimin e pozicioneve negociuese të BE-së.
Kremlini do të vazhdojë të kërkojë mundësi për të bashkuar furnizuesit dhe transportuesit e gazit në BE.
Tashmë, udhëheqja ruse së bashku me udhëheqjen turke në nivelin më të lartë po shkruajnë një “hartë rrugore” për formimin e një qendre gazi në Turqi – qëllimi i saj do të jetë “depersonalizimi” i origjinës së gazit dhe shitja ruse (dhe ndoshta iraniane ) gaz në BE me parametra të tjerë të origjinës.
Megjithatë, është ende herët për t’i konsideruar këto negociata një problem serioz.
Sipas palës turke, përgatitjet për qendrën e gazit do të vazhdojnë edhe për një vit, kështu që përmbajtja e tij mund të ndryshojë ende shumë, duke marrë parasysh zgjedhjet në Turqi dhe fitoren e pritshme të Ukrainës në 2023.
Për më tepër, Turqia nuk e sheh veten si një partner që do të punonte me besnikëri për interesat e Rusisë.
Me rritjen e prodhimit të saj dhe hapjen e terminaleve të gazit të lëngshëm, në të cilat vendet e varura nga gazi rus mund të kenë akses, Turqia po bëhet një konkurrent i Rusisë dhe jo një me mendje të njëjtë.
Përveç Turqisë, aleatët e situatës së Rusisë në sektorin e gazit mund të bëhen vende të tjera furnizuese me gaz – në veçanti, në bllokimin e vendimit për kufijtë e çmimeve për BE-në.
Algjeria, një nga eksportuesit më të mëdhenj të gazit për konsumatorët evropianë, ka shprehur tashmë mospajtimin e saj me një nismë të tillë të BE-së.
Natyrisht, Rusia do të përpiqet të përfitojë nga skandali korruptiv që rrethon Parlamentin Evropian dhe Katarin – duke iu përgjigjur akuzave për ryshfet të disa zyrtarëve të Parlamentit Evropian, misioni i Katarit në BE bëri një deklaratë se do të ketë një “negativ ndikim në bashkëpunimin në fushën e sigurisë rajonale dhe globale, si dhe diskutimet për energjinë globale”.
Sigurisht, rusët do të bëjnë gjithçka që ky konflikt mes dy palëve vetëm të thellohet.
2023 mund të quhet një vit kalimtar në tregun global të gazit – në këtë kohë, jo vetëm do të formohen aleanca të reja, por edhe rregulla të reja të ndërveprimit midis shitësve dhe blerësve të gazit.
Rusia ndoshta do të pajtohet gjithnjë e më shumë me kushtet e vendosura nga partnerët e saj (Turqia, Kina ose vendet aziatike) në vend që të diktojë politikën e saj.
Në vend të kësaj, furnizuesit e gazit nga Afrika dhe SHBA do të hyjnë me guxim në tregun global.
Tregtia amerikano-evropiane e gazit do të jetë një hap tjetër për bashkimin më të madh të vendeve perëndimore dhe rezistencën ndaj shantazhit energjetik, i cili tashmë është përdorur nga Rusia dhe mund të përdoret nga vende të tjera autoritare të pasura me burime natyrore.
