Gjatë një ekskursioni të kohëve të fundit në rrafshinat e akullta të Antarktidës, një ekip ndërkombëtar kërkuesish zbuluan pesë meteor të rinj, duke përfshirë edhe një nga më të mëdhenjtë që janë gjetur ndonjëherë në kontinent.
Meteori i rrallë peshon 7.7 kilogramë. Mostra është një nga më të mëdhajat e zbuluar në Antarktidë, një vend i gjuetisë së meteroitëve ku janë gjetur më shumë se 45,000 shkëmbinj hapësinorë.
Kjo gjetje e jashtëzakonshme ka shkuar në Institutin Mbretëror Belg të Shkencave të Natyrës në Bruksel, ku do të studiohet. Maria Valdes, një shkencëtare hulumtuese në Muzeun e Historisë Natyrore në Fushë të Çikagos dhe në Universitetin e Çikagos, e cila ishte pjesë e ekipit të ekspeditës, ka mbajtur një pjesë të materialit për analizën e saj. Fusha e fokusit të Valdesit është kozmokimia.
Kjo “do të thotë gjerësisht se ne përdorim meteorët për të studiuar origjinën dhe evolucionin e sistemit diellor nëpërmjet metodave kimike,” tha ajo për CNN. Ajo do të marrë mostrat e saj dhe do të përdorë acide të forta për t’i tretur përpara se të përdorë një proces të quajtur kimia e kalibruar për të izoluar elementë të ndryshëm që përbëjnë shkëmbin.
“Pastaj mund të filloj të mendoj për origjinën e këtij shkëmbi, se si evoluoi me kalimin e kohës, se nga çfarë lloj trupi prind erdhi dhe nga se në sistemin diellor u formua trupi prind,” tha Valdesi. “Këto janë disa pyetje të mëdha që përpiqemi t’u japim një përgjigje.”
Meteorët e godasin Tokën në mënyrë të njëtrajtshme në të gjithë sipërfaqen e saj, kështu që Antarktida nuk është shtëpia e vetme ku mund të gjenden, por akulli i bardhë është një sfond ideal për të dalluar shkëmbinjtë e zinj.
Gjuetia për meterët është “me të vërtetë teknologji e ulët dhe më pak e komplikuar se ç’mund të mendojnë njerëzit,” tha Valdesi. “Ne ose jemi duke ecur rreth e rrotull ose duke ngarë makinën, duke parë në sipërfaqe.”
Mirëpo, ekipi kishte një ide se ku të shikonte. Një studim i janarit 2022 përdori të dhënat satelitore për të ndihmuar në gjetjen e vendeve ku meteorët kishin më shumë gjasa të gjendeshin.
“Vetë meteorët janë shumë të vegjël për t’u zbuluar nga hapësira me satelitë,” shpjegoi Valdesi. “Por ky studim përdori matjet satelitore të temperaturës së sipërfaqes, pjerrësisë së sipërfaqes, shpejtësisë së sipërfaqes, trashësisë së akullit — gjëra të tilla. Dhe i futi (të dhënat) në një algoritëm për të na treguar se ku janë probabilitetet më të larta për të gjetur zonat e akumulimit të meteoritëve.”
Dallimi i një meteori nga shkëmbinjtë e tjerë mund të jetë një proces i vështirë, tha Valdes. Studiuesit kërkojnë koren e shkrirjes, një shtresë e qelqtë që formohet ndërsa objekti kozmik bie nga atmosfera e Tokës.
“Shumë shkëmbinj mund të duken sikur janë meteor, por nuk janë,” tha ajo. “Ne i quajmë këto gabime meteorësh.”
Një tjetër karakteristikë dalluese është pesha e potencialit të mostrave. Një meteorit do të jetë shumë më i rëndë për madhësinë e tij sesa një shkëmb tipik i Tokës sepse është i mbushur me metale të dendura.
Kur vjen puna te kërkimet e ardhshme, lajmi i mirë, shtoi Valdes, është se pesë meteorët që ajo dhe kolegët e saj zbuluan në këtë ekspeditë janë vetëm maja e ajsbergit.
